در این شماره از پایش، میزبان تلفنی دکتر محمدسعید ذکائی، استاد دانشگاه علامه طباطبائی تهران بودیم. تالیفات و ترجمه‌های مختلفی از ایشان در زمینه جامعه‌شناسی به چاپ رسیده است از جمله «جامعه‌شناسی جوانان ایران»، «فراغت، مصرف وجامعه»، «درآمدی بر تاریخ فرهنگی بدن در ایران»، «فرهنگ مطالعات جوانان» و...

از آنجا که سبک زندگی متضمن «انتخاب» می‌باشد پیدایش آن بگونه‌ای ملازم با مدرنیته است. اساسا مفهوم سبک زندگی در فرهنگ سنتی بی‌معناست؛ چون در زندگی گذشتة انسان عملاً گزینشی در کار نبوده است

اگر انسان قدرت و رحمت خدا را «باور کند» و آن را به «احساس» خود درآورد، یعنی به قدرت، علم و محبت او ایمان آورد، در این ‌صورت در عمل و به صورت محسوس و درونی به این نتیجة مهم خواهد رسید که تنها راه نیل به آرامش روحی، تکیه بر خداوندِ قدیر و علیم است.

. آپارتمان‌نشینی در کنار معایب و مشکلاتی که دارد دارای محاسن و مزایایی نیز هست که می‌توان از آنها برای بهبود وضعیت زندگی در آپارتمان‌ها استفاده کرد. ممکن است مردم بیشتر بخواهند از معایب آپارتمان‌نشینی صحبت کنند تا بتوانند آنها را برطرف سازند؛ اما برخی از مشکلات؛ اولاً قابل رفع کردن نیستند، ثانیاً توجه به مشکلات بیشتر بر آسیب‌های روانی آن می‌افزاید

در مطالب قبلی آسیب‌هایی که آپارتمان‌نشینی برای ساکنان خود به همراه دارد بیان شد. برخی از آسیب‌های آپارتمان‌نشینی، نه از ذات آپارتمان‌نشینی، که از برخی مسائل حاشیه‌ای ایجاد می‌شود. این مسائل را در برخی موارد خود آپارتمان‌نشینان پیش می‌آورند. به طور عمده، دلایل زیر از زمینه‌های بروز و یا تشدید آسیب‌ها و مشکلات در زندگی آپارتمانی است.

دین مبین اسلام تا ضمن کمک به در امان ماندن از آسیب‌های مخرب، راهکارهای کاهش آسیب‌ها را نیز به مردم نشان بدهد. بی‌شک آپارتمان آسیب‌های فراوانی دارد که گاه غیرقابل‌جبران است. با عمل به آموزه‌های اسلامی می‌توان آنها را کاهش داد.

ساختمان‌های چندطبقه که بعدها به برج‌های بلندتری تبدیل شد، از سنتی برخاست که کمبود منابع را مثل پتک بر سر جماعت کره زمین می‌کوبید تا شاید از این منابع کمیاب، سهم بیشتری نصیب سرمایه‌داران بزرگ شود. بنابراین همه اقدامات و سیاست‌ها در راستای فشرده‌سازی پیش رفت؛ این فشرده‌سازی به مرور به همه بخش‌های زندگی اجتماعی از فرزندآوری گرفته تا معماری خانه‌های مردم راه پیدا کرد و سبک زندگی و ابعاد مختلف دیگر زندگی انسان‌ها را تغییر داد.

خانه‌های گسترده و فراخ ایرانیان الزاماتی را برای ساکنان خود پدید آورده بود که مردم را به کارهای جمعی، دلسوزی، صمیمیت، آگاهی از حال هم، کمک به همدیگر برای تربیت فرزندان، برنامه‌ریزی برای آبادانی محله و... سوق می‌داد. البته مردمان گذشته سرزمین ما از تأثیر چنین معماری‌ای بر زندگی خود آگاه نبودند؛ بلکه معماری خود را براساس سبک زندگی خود تنظیم می‌کردند. آن زمان هنوز سبک زندگی غربی در جامعه ما رسوخ نکرده بود و نمونه‌هایی ‌گاهی در معماری‌های برخی کاخ‌ها، مدارس و... دیده می‌شد، صرفاً در مربوط به حکومت بود و مردم عادی نصیبی از آن نداشتند

از آنجا که آپارتمان محل سکونت افراد است و تمام اتفاقات و مراحل مختلف زندگی اعضای خانواده در همین محل شکل می‌گیرد، بهتر است که همه افراد برای ایجاد آرامش و آسایش بیشتر و در عین حال حفظ و ارتقای موقعیت اجتماعی و خانوادگی خود با قوانین اجتماعی مربوط به آپارتمان‌نشینی آشنایی کامل داشته باشند و در انجام و رعایت کامل آن بکوشند.

حجت الاسلام دکتر محمد جواد فلاح، دانش آموخته حوزه علمیه قم و فارغ التحصیل دانشگاه تهران، مدیر گروه و عضو هیئت علمی دانشگاه معارف است. وی که نویسنده کتاب اخلاق همسایه داری و آپارتمان نشینی است در زمینه اخلاق همسایه داری و آداب آپارتمان نشینی، مطالعاتی نموده است. پایش اندیشه در این شماره، به مصاحبه با ایشان در مورد اخلاق آپارتمان نشینی از دیدگاه اسلام پرداخته است و به بررسی مهمترین معضلات و آسیبهای رایج در این نوع سکونت گاه‌ها اشاره و راه حل های دینی نیز برای آن ارائه شده است.